پیگمنت

پیگمنت ها مهمترین بخش مرکب را تشکیل می دهند که تعیین کننده ۵۰ درصد از قیمت آن هم هستند. ‌پیگمنت‌ها ذرات جامدی به رنگ سفید، سیاه و فلورسنت هستند که به دلیل خاصیت جذب یا انتشار نور، ظاهر اشیا را تغییر میدهند.

اولین مرکب ها از آب سبزیجات و میوه ها تهیه می شد. بعدها از ترشحات بدن جانورانی مثل ماهی، خرچنگ و اختاپوس، خون نوع خاصی از حلزون و شیره درختان نیز به عنوان جوهر استفاده شد. شواهد تاریخی نشان می دهد که اولین مرکب شبیه به مرکب های امروزی، در ۹۰۰۰ سال پیش در کشور مصر پیدا شده است که ترکیبی از عصاره سبزیجات و بعضی جانوران و چسب بوده است. اولین مرکب سیاه مخصوص تحریر نیز در سال ۲۰۰۰ قبل از میلاد، از سوسپانسیون کربن و آلبومین تخم مرغ ساخته شد و برای تحریر متون اداری آن زمان به کار می رفته است. مرکب های امروزی اما دارای فرمولاسیون بسیار پیچیده تری هستند؛ علاوه بر پیگمنت که عامل اصلی جوهر است، مواد دیگری که مجموعا “حامل” نامیده می شوند در مرکب های امروزی به کار می روند. تنظیم کننده های PH مركب، رطوبت گیر هایی که باعث نشست پیگمنت بر روی بستر می شوند، رزین های پلیمری برای چسباندن پیگمنت ها کنار هم، ضد كفها برای جلوگیری از کف کردن مرکب، افزونه های رطوبتی مانند مواد فعال در سطح برای تنظیم ویژگی های سطحی بستر، آفت کش ها برای جلو گیری از رشد آفت و باکتری بر روی سطح بستر و غلظت سازها برای تنظیم ضخامت لایه مرکب، از انواع مواد تشکیل دهنده مرکب نهایی مورد استفاده در چاپ امروزی هستند.

مرکب های امروزی همچنین به دو دسته تقسیم میشوند :  مرکب چاپ و مرکب تحریر.

مرکب چاپ خود به دو زیر مجموعه تقسیم می شود: اول مرکب چاپ افست که طی آن پلیت چاپ با مرکب تماس دارد و مرکب را به كاغذ منتقل می کند و دوم مرکب چاپ غیر تماسی دیجیتال که شامل تکنولوژی جوهرافشان و الكتروفوتوگرافی می شود.

بیشتر خوانید : چاپ جوهر افشان چیست ؟

بیش از ۹۰ درصد مرکب ها، مرکب چاپ هستند که تفاوت آنها با مرکب های تحریر در این است که در مرکب های چاپ انتقال رنگ از طریق پیگمنت ها انجام می گیرد و در مرکب تحریر این کار از طریق “دای‌ها” انجام می‌شود. مرکب های رنگی چاپ معمولا شامل روغن کتان، روغن سویا یا تقطیر روغن های سنگین تر شیمیایی به عنوان حامل و در ترکیب با پیگمنت های ارگانیک تهیه شده از نمک ترکیبات هیدروژنی (دای) به کار می روند.

پیگمنت های غیرارگانیک نیز شامل کرم سبز (Cr2O3)، رنگدانه های آبی پروس (Fe4[fe(CN)6]3)، زرد کادمیوم (CdS)و نارنجی سرب‌دار هستند. پیگمنت های سفید مانند تیتانیوم دی اکساید نیز به صورت مستقل یا برای تنظیم دیگر رنگ ها به کار می روند. پیگمنت سیاه نیز از کربن سیاه ساخته می شود. بیشتر مرکب های قرمز تحرير از دای قرمز رقیق شده تهیه می شوند. مرکب های تحریر عموما از ترکیب آهن سولفات، جوهر مازو و دای ها تشکیل می شوند. مركب “بال پوینت” نیز معمولا دارای ۴۰ تا ۵۰ درصد پیگمنت خالص است در هر مرکب های سفید عموما از تیتانیوم دی اکسید به عنوان پیگمنت استفاده می شود اما به خاطر ویژگی سمی بودن فلزات سنگین مانند زرد کروم با قرمز کادمیوم، پیگمنت های ارگانیک دیگر جایگزین این نوع تركيات فلزی می شوند که باعث درخشندگی و ثبات نور بهتر و جلوگیری از انتشار مواد سمی مضر برای انسان و محیط زیست می شود. اکسید تیتانیوم، یکی از پیگمنت های بسیار معروف و پر مصرف در صنایع رنگسازی و مرکب سازی است که نسبت به همه سفیدها دارای قدرت پوشش بالاتری است.

این ماده، در مقابل اکثر مواد قلیایی، اسیدی و شیمیایی مقاوم بوده و در مقابل حرارت و نور نیز بسیار مقاوم است. پیگمنت های سفید روی و سفید چینی، از دیگر انواع مهم پیگمنت های مفید هستند که دارای پوشانندگی متوسط بوده و اشعه یووی را به خوبی جذب می کنند. کاربرد این پودر سفید در چاپ پارچه و چاپ ورق حلب و در سایر مرکب ها به عنوان ماده سیال کننده و صافی سطح به كار می رود.